Azərbaycan-Rusiya münasibətlərində gərginləşmə davam edir. Azərbaycanın Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti və Daxili İşlər Nazirliyi Qusar rayonunda radikal ekstremist qruplaşmasının zərərsizləşdirildiyini açıqlayıb. Qeyd edilir ki, silahlı müqavimət göstərən qruplaşmanın 8 üzvü məhv edilib, 6 nəfər isə həbs olunub.

Onlar terror aktları hazırlayıblar və bu məqsədlə Xil, Cibir və Yasab kəndləri ətrafındakı meşə massivlərində silah, sursat, texniki avadanlıqlar və digər ləvazimatlarla təmin olunmuş yeraltı sığınacaqlar yaradıblar. Eyni zamanda, Rusiya ilə sərhəd bölgələrində “Sərhəd-Qalxan” adı altında genişmiqyaslı əməliyyat-axtarış və profilaktik tədbirlərin keçirildiyi barədə məlumat yayılıb.

Telegram kanalları xəbər verir ki, bu həftə ərzində Quba, Qusar, Xaçmaz, Balakən, Zaqatala, Qax, Şəki, Oğuz və Qəbələ rayonlarında əməliyyatlar aparılacaq.

Bundan əlavə, hökumətin nəzarətində olan İctimai Televiziyanın (İTV) efirində Rusiyaya qarşı yeni iddialar irəli sürülüb. Sözügedən televiziya kanalında belə bəyanatlar səslənib: “Azərbaycanlılar Rusiyaya verilmiş tarixi torpaqlarımızı unutmayıb”, “Moskva uzun müddətdir Bakını diz çökdürməyə çalışır, lakin buna nail ola bilmir”, “Bakı və Moskva arasındakı münasibətlər ən mürəkkəb dövrünü yaşayır. Hər iki ölkə səfirləri Xarici İşlər nazirliklərinə çağırır və onlara etiraz notaları təqdim edilir”, “Rusiya açıq şəkildə səsləndirə bilmədiyi bəyanatları nəzarətində olan media vasitəsilə verir. Rusiya AZAL-ın sərnişin təyyarəsini vurduğunu qəbul etmək istəmir və buna görə cavab verməlidir”, “Qara qutuların məzmunu açıqlanandan sonra Rusiyanın hansı addımları atacağı məlum deyil. Lakin aydındır ki, Rusiyanın öz günahını inkar etməsi Azərbaycanla münasibətlərin əvvəlki səviyyədə normallaşmasını mümkünsüz edir”.

Bütün bu hadisələr nəyi göstərir? Əlbəttə ki, ən çox maraq doğuran məsələ ölkənin şimalında radikal ekstremistlərin fəallaşmasıdır. Bu, Moskvanın əvvəldən hazırladığı terrorçuları aktivləşdirməsi ola bilərmi? Əgər belədirsə, o, hansı məqsədi güdür? Bakının Kremlin vurulan sərnişin təyyarəsinə görə üzr istəməsi və günahın etiraf etməsi tələbindən geri çəkilməsinə nail olmaq? Bu vəziyyət hara qədər gedib çıxa bilər?

Pressklub.az-ın müraciət etdiyi tanınmış ekspertlər məsələyə aydınlıq gətirməyə çalışıbla.

Təhlükəsizlik məsələləri üzrə ekspert İlham İsmayıl qeyd edir ki, hazırkı dövrdə bəzi dövlətlər arasında gərginlik yarandıqda, təzyiq vasitəsi kimi tez-tez müxtəlif təxribatlar və terror aktlarından istifadə olunur və adətən onların arxasında qlobal güclər dayanır.

“Rusiya bu mənada çoxsaylı təxribatlar həyata keçirib. Zərərçəkən tərəf gələcəkdə yeni təxribatların qarşısını almaq üçün çox vaxt təxribatın təşkilatçısının kim olduğunu bilsə də, bunu açıq şəkildə bəyan etməməyi üstün tutur. 2009-cu il aprelin 29-da Neft Akademiyasında kütləvi qətliam törədən şəxs Bakıya Rusiyadan gəlmişdi. Ermənistan parlamentində qətliam törədən isə Rostovdan olan erməni idi. Və əlbəttə ki, bizim sadəcə bilmədiyimiz başqa oxşar faktlar da var.

Şimal bölgələrimizdə qızışdırılan separatizm, etnik münaqişələr və radikal təriqətçilik həmişə Rusiyanın Azərbaycana təzyiq vasitəsi olub”, – deyə ekspert bildirir.

Onun sözlərinə görə, mövcud vəziyyətdə Qusar rayonunda aşkar edilmiş terrorçu qruplaşmanın məhz Moskvanın tapşırığı ilə hərəkət etdiyini qəti şəkildə demək çətindir. Lakin sifarişin Rusiyadan gəldiyi, lakin bunun Kreml rəhbərliyinin xəbəri olmadan edildiyi versiyası kifayət qədər inandırıcı görünür.

“Yəni istisna deyil ki, bu təxribat Azərbaycan tərəfinin Rusiya aviaqəzaya qeyri-adekvat reaksiyasına qarşı sərt mövqe sərgiləməsinə cavab olaraq planlaşdırılıb. Bu məsələdə Şimali Qafqazın radikal dini qrupları ilə sıx əlaqələri olan Ramzan Kadırovun mövqeyi xüsusi diqqət çəkir.

Bundan əlavə, xüsusi xidmət orqanlarının fəaliyyətində “yatmış agentlər” faktoru da mühüm elementdir. Yəni, müəyyən agentlər və ya əvvəlcədən hazırlanmış terrorçu qruplar uzun müddət toxunulmaz qalır və yalnız mərkəzdən siqnal gələn zaman aktivləşirlər. Dövlət Təhlükəsizlik Xidmətinin təqdim etdiyi materiallardan aydın görünür ki, Qusar radikalları konkret terror aktına hazırlaşırmışlar. Görünür, onlar üçün hərəkətə keçmək zamanı çatıbmış. Lakin Azərbaycan xüsusi xidmət orqanları uğurlu əməliyyat-axtarış tədbirləri nəticəsində bu cinayətin qarşısını ala biliblər.

Təəssüf ki, bu cür əməliyyatlarla fanatik radikal dini qruplaşmaları tamamilə dayandırmaq mümkün deyil. Çünki bu istiqamətdə gedən proseslər həmişə təhlükə mənbəyi olaraq qalır. Bu səbəbdən operativ vəziyyətə daimi nəzarət etmək zəruridir. Başqa sözlə, profilaktik və maarifləndirici tədbirlər dini radikallara təsir göstərmir. Terrorçularla yalnız qanunun ən sərt dili ilə danışmaq lazımdır”, – deyə İsmayıl bildirir.

Öz növbəsində, Gürcüstan Strateji Analiz Mərkəzinin (GSAC) aparıcı eksperti Gela Vasadze hesab edir ki, Rusiyanın bu cür addımlarında yeni heç nə yoxdur.

“Müasir Rusiya dövlətinin təbiəti elədir ki, onlar ancaq xoş sürprizlərlə təəccübləndirə bilərlər. Bu da çətin məsələdir. Azərbaycanın mövqeyində isə həqiqətən də polad kimi sərt çalarlar yaranıb. Bunun haradan qaynaqlandığını demək çətindir. Sadəcə, hazırda USAID ilə bağlı baş verənlər fonunda “Əliyev nəyisə bilir” ifadəsi, əvvəlki kimi yox, tamamilə başqa bir məna daşıyır”, – deyə analitik maraqlı fikir bildirib.