Deputatın tikdiyi evlər ÇAT VERİB .....                     Bu “Mahal”da sular NİYƏ BULANIQDIR? .....                     Fransisk öldü, 900 illik kəhanət gündəmdə: .....                     İrəvanda Azərbaycan səfirliyi var: evimdən 29 metr aralıda .....                     Zabratda su xətti partlayıb, dəmir yolunu su basıb .....                     Elarizlə Emin Sabitoğlu illər əvvəl .....                     İrəvandakı "Qarabağ" küçəsi yoxa çıxır .....                     "Məcnun Məmmədov bu barədə ciddi düşünsün" .....                     Tramp Pentaqon rəhbərindən razı olduğunu bildirib .....                     "Koronavirus pandemiyasından sonra teatra axın başlayıb" .....                     Xankəndidən dünyaya mesajlar: .....                     Paşinyan referendum kampaniyası aparır: Seçkilərdən əvvəl həll edə bilməsə... .....                     Türk dövlətlərinin Kipr yanlışı: Türkiyə nə edəcək? .....                     Ramiz Mehdiyevə güvənən şirkət vətəndaşa qənim kəsilib .....                     “Şamaxılı Cavid” “Şəki” kafesində kəsilən ağacların yerini betonlatdı... .....                     "Küsürəm, naz edirəm o yumuşalır" .....                     Parisdə görüşlər və: ABŞ Rusiyaya qarşı mövqeyini dəyişir? .....                     “Paşinyana inanmaq olmaz” .....                     "Allah şahiddir, həmişə demişəm, Rəşad üçün o qədər də narahat deyiləm" .....                     Paşinyan da konstitusiya dəyişikliyinə can atır .....                     2,3 milyonun kredit borcu var: Azərbaycanda banklar çökə bilər? .....                     "Ermənistan siyasi-iqtisadi böhrandan Azərbaycanın şərtlərini qəbul etməklə çıxa bilər" .....                     Erməni ordusunda ölüm halları buna görə çoxalıb .....                     “Sülh sazişi imzalanmayınca Orta Dəhlizin işləməsi mümkün deyil .....                     Milli Məclisdə yeni vəzifəyə təyin edilən şəxs keçmiş "KVN"çi imiş .....                     Orxan Fikrətoğlu nazirlikdə yüksək vəzifəyə TƏYİN OLUNDU .....                     “İran-Azərbaycan quru sərhəddi açıla bilər” .....                     Türkiyənin ilk milli rabitə peyki istifadəyə verilib .....                     Məşhur cərrah türk ölkələri ilə əlaqələrini dondurdu .....                     Şərurlu İsfəndiyarın oğlunun həbsi ilə bağlı ŞOK İDDİA .....                     İrəvanda türk diplomatla müzakirə: .....                     İcra başçısına 39 yaşlı I müavin TƏYİN edildi .....                     Sumqayıtda fabrikdə KÜTLƏVİ ZƏHƏRLƏNMƏ .....                     Elə bilir oturduğu kürsü DƏDƏSİNİN MALIDIR .....                     MTN-nin şəhid polkovnikinin ailəsində şad gün .....                     "Paşinyanın arvadı Qarabağdan qara ciplə qaçdı" .....                     Əvəz Zeynallı ağır durumdadır: məhkəmənin qərarını gözləyir .....                     Ermənistan Konstitusiyası dəyişdiriləcək .....                     Naxçıvanda bu dövlət idarəsinin 100 min vergi borcu var .....                     İkinci Dünya müharibəsində iştirak etmiş şəxslərə .....                 

Yevlax nədir, Astaf nədir, hələ Dvadsatı... – Bu toponimlərdən imtina etmək gərək
Tarix: 26-03-2025, 11:53 | Çap et
Yevlax nədir, Astaf nədir, hələ Dvadsatı...
Dünən bir simsar adamla qabaq-qənşər oturub ordan-burdan söhbət edirdik, söz dünyanın səfalı ölkələrindən, komkret olaraq Norveçdən düşmüşdü, necə oldusa, sürətlə ölkəmizə qayıtdıq, Şahdağdan girib, Lənkərandan çıxdıq, bir də gördük, Daşkəsəndəyik.

Həmsöhbətim keçmişdə adı Xaçbulaq olan, sonradan dəyişdirilərək Xoşbulaq adlandırılan kəndin səfalı yer olduğunu dedi, ancaq əlavə etdi ki, fəal istirahət üçün oralarda lazımi infrastruktur yoxdur. Necə oldusa, o, söhbətində Astaf adlı bir kəndin adını çəkdi. Mən soruşdum: “Kəndin adı necə oldu?” O dedi: “Astaf”.
Qəribə gəldi. Astaf adlı da kənd olarmı? Biz uşaq vaxtı siqaret kötüklərinə “astaf” deyərdik.

Eloğlu dedi ki, kəndin belə adlandırılmasının tarixi əfsanəsi var. Heç demə, çar dövründə imperator ordusu üçün müharibədə qabağa basıb qırdırmaqdan ötrü əsgər yığırmışlar. Rus zabit və əsgərlər o vaxta qədər başqa cür adlanan bu kəndə də gəliblər. Kənd camaatı isə üsyana qalxıb, çar ordusuna əsgər verməkdən imtina edib. Belə olanda ikinci vəzifəli zabit birinciyə deyib ki, gedək, əlavə qüvvə gətirək, bunların buntunu yatıraq. Birinci zabit isə görüb ki, yox, bu uzun, həm də xətalı işdir, əlini yelləyib, deyib: “Ostav”. Yəni müasir dildə desək, başını burax, getsin.

Bu söhbət dillərə düşüb, kəndin adı yerli ləhcəylə Astaf qalıb. Bu əhvalat təxminən 110 il öncə olub.
Maraqlıdır ki, dinozavr boyda sovet hökuməti də kəndin adını dəyişdirməyib. Heç olmasa, Kalininkənd, Kirovkənd, nə bilim, Bulqaninkənd-zad da qoymayıblar, eləcə, çar zabiti necə deyibsə, elə də “ostavili”.
Ancaq belə bir izahat da var ki, kəndin adı "dərə çay" və ya "çay dərəsi" deməkdir.

Bir başqa versiya da Astaf toponimini Ağstafa (yaxınlıqda yerləşən rayon) toponimdən əmələ gəldiyini deyirlər. Amma Ağstafa özü Qazax olduğu üçün kəndin adının çar zabitinin sözündən əmələ gəlməsi variantı daha maraqlıdır.

Yaxşı, SSRİ dövrünü anladıq, kommunistlər əsasən axar-baxarlı rayonların, qəsəbələrin adlarını dəyişdirirdilər, dağın dərəsindəki kəndin adını dəyişmək yadlarına düşməyib, bəs müstəqillik dövründə yüzlərlə kəndin, şəhərin adı dəyişdirildiyi halda Astafın adı niyə qalıb?

Ola bilər, bu əfsanə (çar zabitinin sözüylə bağlı) kənd camaatına şirin gəlir, necə olmasa da, kənd çapında igidlik salnaməsidir. Bəs necə? Çara müqavimət göstəriblər, ordusuna əsgər verməyiblər. Bəlkə də kimsə kəndə gəlib Astafın adını dəyişdirmək təşəbbüsü ilə çıxış edəndə xalq yenə də müqavimət göstərib, kim bilir?

Bir Astaf olsa, nə vardı ki? Rayonlarda çoxlu mənasız, hətta biədəb səslənən kənd adları var, gərək indiyədək dəyişdiriləydi.

Məsələn, ən mat qalmalı işlərdən biri Yevlaxın adının hələ də dəyişdirilməməsidir. Yevlax nə deməkdir axı? Bəlkə qədim oğuz türklərinə aid tayfalardan birinin adı olub? Tarix məxəz yoxdur. Deyilənə görə, çar ordusunun Yevlaxov adlı bir polkovniki olub, bu tərəflərdə qulluq edib, rayonun adı da ondan qalıb.
Necə ki qədim Qarabulaq elatının adı 1959-cu ilə qədər çar ordusunun polkovniki Karyaginin adını daşıyırdı. Gəncəni Kirov, Tərtəri Mirbəşir, Goranboyu Qasım İsmayılov, Biləsuvarı Puşkin, Beyləqanı Jdanov, Göygölü Xanlar edən sovet hökuməti çar ordusunun polkovnikinin xatirəsini əziz tutmuşdu və onu dəyişdirməmişdi. Nəhayət, böyük şairimiz Füzulinin 400 illiyi ilə əlaqədar rayon Füzuli adlandırılıb. Düzdür, Füzuli əslən Qarabulaqdan olmayıb, amma camaat bu adı yaxşı qarşılayıb.

Yevlax isə daha matah addır, ona görə də qalıb. Dəyən olmasa, min il qalacaq. Hətta dəyən olsa, xeylax qalacaq. Sabah Astafın adı da dəyişdirilərək Baharlı, Yaşılçuxur, Çənlidərə-filan qoyulsa da, o kəndin camaatı düz 50 il “haralısan” sualına “astaflıyıq” cavabı verəcək. Biz belə şeylərdə çox mühafizəkarıq, daha dəqiqi, ərincək camaatıq. Budur, 30 ildir, nə Semaşko var, nə Çapayev, nə Papanin, nə Sovetski-filan. Amma hələ də camaat avtobusa minəndə sürücüdən soruşur: “Bu marşrut Semaşkonun yanından keçir?” Başqa biri küçədə adamdan “Papaninə necə gedə bilərəm?” deyə soruşur. Bir ayrısı “Əvvəllər Sovetskidə olurduq” deyir və sair və ilaxır.

Hərçənd köhnə adlar yavaş-yavaş unudulur. Daha Göytəpəyə “Prişib”, Beyləqana “Jdanov” deyən yoxdur. O biri yaşayan köhnə adlar (Basin, Çapayev, Vorovski və s.) da unudulacaq, amma “Torqovı”ya təxminən 30 il sonra da Fəvvarələr meydanı deyən olmayacaq. Çünki “Torqovı” qulağa şirin gəlir.

İndi bir cığal oxucu zəng eləyib, müəllifdən “yaxşı, özün harada yaşayırsan” deyə soruşsa, desəm ki, Dvadsatıda, deyəcək, bax, gördüüün. Adam haqlı çıxacaq. Heç “Dvadsatı” deməyək, “20-ci sahə” deyək. Bu nə addır? Əlaqədar qurumlar hara baxır?

Məndən olsa, “Dvadsatı”nın adını Qayaaltı qoyaram. Qoy həm də Qalaaltını andırsın.

Samir SARI - musavat.com










 
Sorğu

Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
Yox
Bu yolda Rusiyanın ağzı ovulacaq

Şirkət-Xidmət
   
Xəbər lenti
                                                 
Deputatın tikdiyi evlər ÇAT VERİB - BU NƏDİ BELƏ?
Bu gün, 07:17
Bu “Mahal”da sular NİYƏ BULANIQDIR? - BELƏ DAVAM EDƏRSƏ...
Bu gün, 07:10
Fransisk öldü, 900 illik kəhanət gündəmdə: - Sonuncu Papadır?
Bu gün, 07:05
İrəvanda Azərbaycan səfirliyi var: evimdən 29 metr aralıda – Taraxçyan
Bu gün, 06:09
Zabratda su xətti partlayıb, dəmir yolunu su basıb - VİDEO
Bu gün, 06:07
Elarizlə Emin Sabitoğlu illər əvvəl - FOTO
Bu gün, 06:01
İrəvandakı "Qarabağ" küçəsi yoxa çıxır - Çaxoyan deyir ki...
Bu gün, 06:00
"Məcnun Məmmədov bu barədə ciddi düşünsün" - NARAZILIQ VAR...
Bu gün, 05:57
Tramp Pentaqon rəhbərindən razı olduğunu bildirib - KİV
Bu gün, 05:42
"Koronavirus pandemiyasından sonra teatra axın başlayıb"
Bu gün, 05:38
Xankəndidən dünyaya mesajlar: - müharibə üzərində qələbə dərsi
Bu gün, 05:33
Paşinyan referendum kampaniyası aparır: Seçkilərdən əvvəl həll edə bilməsə... - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 05:28
Türk dövlətlərinin Kipr yanlışı: Türkiyə nə edəcək? - AKTUAL
Bu gün, 05:26
Ramiz Mehdiyevə güvənən şirkət vətəndaşa qənim kəsilib - BU NƏDİ BELƏ?
Bu gün, 05:24
“Şamaxılı Cavid” “Şəki” kafesində kəsilən ağacların yerini betonlatdı... - “Yaşıl qətliam”dan geridə qalanlar belə yox edildi
Bu gün, 05:12
"Küsürəm, naz edirəm o yumuşalır"
Bu gün, 05:02
Parisdə görüşlər və: ABŞ Rusiyaya qarşı mövqeyini dəyişir? - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 00:05
“Paşinyana inanmaq olmaz” - Qulamhüseyn Əlibəyli
Bu gün, 00:03
"Allah şahiddir, həmişə demişəm, Rəşad üçün o qədər də narahat deyiləm" - Meyxanaçı Ələkbər
Bu gün, 00:00
Paşinyan da konstitusiya dəyişikliyinə can atır -ŞƏRH
Dünən, 19:00
2,3 milyonun kredit borcu var: Azərbaycanda banklar çökə bilər? - NƏ ETMƏLİ?
Dünən, 18:58
"Ermənistan siyasi-iqtisadi böhrandan Azərbaycanın şərtlərini qəbul etməklə çıxa bilər" - deputat
Dünən, 18:11
Erməni ordusunda ölüm halları buna görə çoxalıb - Manasyan SƏBƏBİ AÇIQLADI
Dünən, 18:03
“Sülh sazişi imzalanmayınca Orta Dəhlizin işləməsi mümkün deyil və onun bir parçası kimi Zəngəzur dəhlizi...”
Dünən, 18:02
Milli Məclisdə yeni vəzifəyə təyin edilən şəxs keçmiş "KVN"çi imiş
Dünən, 18:00
Orxan Fikrətoğlu nazirlikdə yüksək vəzifəyə TƏYİN OLUNDU - ƏMR
Dünən, 17:53
“İran-Azərbaycan quru sərhəddi açıla bilər” - KİV
Dünən, 17:50
Türkiyənin ilk milli rabitə peyki istifadəyə verilib
Dünən, 17:47
Məşhur cərrah türk ölkələri ilə əlaqələrini dondurdu - SƏBƏB
Dünən, 17:37
Şərurlu İsfəndiyarın oğlunun həbsi ilə bağlı ŞOK İDDİA – Türkiyədən…
Dünən, 17:32
İrəvanda türk diplomatla müzakirə: - Minsk qrupunun buraxılmasının əsası qoyuldu
Dünən, 17:28
İcra başçısına 39 yaşlı I müavin TƏYİN edildi - FOTO
Dünən, 17:25
Sumqayıtda fabrikdə KÜTLƏVİ ZƏHƏRLƏNMƏ - AÇIQLAMA
Dünən, 17:21
Elə bilir oturduğu kürsü DƏDƏSİNİN MALIDIR - Kim... harda... nə gəldi... TİKİR!
Dünən, 17:11
MTN-nin şəhid polkovnikinin ailəsində şad gün - FOTO
Dünən, 17:05
"Paşinyanın arvadı Qarabağdan qara ciplə qaçdı" - Arutyunyanın komanda yoldaşı
Dünən, 17:01
Əvəz Zeynallı ağır durumdadır: məhkəmənin qərarını gözləyir - AÇIQLAMA
Dünən, 16:56
Ermənistan Konstitusiyası dəyişdiriləcək - Krikoryan
Dünən, 16:54
Naxçıvanda bu dövlət idarəsinin 100 min vergi borcu var - DETALLAR
Dünən, 16:50
İkinci Dünya müharibəsində iştirak etmiş şəxslərə birdəfəlik maddi yardım veriləcək
Dünən, 16:46
Balaxanı Sənaye Parkının ərazisi genişləndiriləcək - SƏRƏNCAM
Dünən, 16:43
"KTMT-nin üzvləri müttəfiqlikdə "sərhəd" tanımır, bir-birinə güllə atır" - FAKT BUDUR!
Dünən, 16:39
Milli Məclisdə iki yeni sektor müdiri təyin edilib - ADLAR
Dünən, 16:32
Səftər Rəhimli bu akademiyaya prorektor gətirildi - ƏMR
Dünən, 16:31
Yeni Papa köhnə bazara TƏZƏ NIRX QOYACAQMI? - GƏLİŞMƏ
Dünən, 16:23
Tərəfdaş dövlətin səfirinin sərhədə yaxın əraziyə səfəri hansı zərurətdən yaranıb? - AKTUAL
Dünən, 16:20
Novella Cəfəroğlu: “Qənirə Ataşın tərəfini tutacağıq” - İLK REAKSİYA GƏLDİ
Dünən, 16:16
Mərkəzi Bank faizlə bağlı nə qərar verəcək? - AÇIQLAMA
Dünən, 16:12
Plastik cərrahiyyə ilə bağlı sertifikat verən şöbə müdirləri barəsində məhkəmə qərar qəbul edib - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 16:07
SOCAR-da nə İŞLƏR ÇEVRİLİR... - İLGİNC FAKTLAR...
Dünən, 16:04
Şirkət-Xidmət
 
 
Dia.az © 2010 - 2014
Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması mütləqdir.
Bizimlə Əlaqə : Tel - 055-560-77-49, 077-271-11-33 E-mail : [email protected]
Designed by Daraaz.net
�������@Mail.ru