"Kütləvi psixologiya əksər hallarda məmur təkzibini, ya düzəlişini “sözü yayındırmaq” kimi qəbul edir" - Arif Əliyev
Tarix: 3-01-2022, 08:22 | Çap et
Kiminsə fikrinin kontekstdən çıxarılması və bunun bir müddət ən çox oxunan, rəy bidirilən, müzakirələrə səbəb olan fikir kimi gündəmi zəbt etməsi bugünkü mediamız üçün heç də nadir rastlanılan hal deyil. Təbii ki, bu cür hallarla daha çox tanınmış simalar, ictimai şəxslər üz-üzə qalırlar. Sonuncu dəfə belə bir vəziyyət təhsil naziri Emin Əmrullayevlə yaşanmışdı.
Belə məqamlarda media qurumlarının bunu auditoriyasını genişləndirmək üçün etdiyi deyilsə də, qeyri-peşəkarlıqda qınandıqları da az olmur. Hədəfə çevrilmiş şəxs üçün isə “antireklamın özü də bir reklamdır” söylənilir.
Sual yaranır: Burada udan kimdir, uduzan kim? Bəlkə uduzan sadəcə yanlış informasiya ətrafında müzakirələrə vaxt sərf etmiş auditoriya olur? DİA.AZ xəbər verir ki, AYNA mövzu ətrafında “Yeni Nəsil” Jurnalistlər Birliyinin sədri, media eksperti Arif Əliyevlə həmsöhbət olub.
- Mediada kontekstdən çıxarılmış fikir nəyə xidmət edir?
- Peşə prinsiplərinə (etika kodekslərinə) əsasən, başqalarının fikrini təqdim edərkən media iki şərti gözləməlidir: onları konteksdən çıxarıb mənasını dəyişməməlidir və mənanı təhrif edən ixtisarlara yol verməməlidir. Ancaq hər iki hala rast gəlinir. Bu cür yanlışlıqlara çox vaxt qəsdən, qərəzli şəkildə yol verilir. Məqsəd ya sensasiya yaratmaq, ya da kimisə ləkələmək olur. Bəzən jurnalistin qeyri-peşəkarlığı, yaxud fikir bildirən şəxsin qeyri-səlis nitqi də rol oynayır. Amma bu, nadir hallarda baş verir.
Konkret təhsil naziri ilə bağlı son hadisəyə gəldikdə, mən bunu qərəzli səhv adlandırardım, çünki nazir fikrini aydın və səlis ifadə etmişdi, onun nə dediyini başa düşmək üçün yüksək intellektə malik jurnalist olmaq lazım deyildi. Əlbəttə, mən kontekstdən çıxarılmış cümləni yayan və şərhini bunun üzərində quran bütün KİV-ləri günahkar hesab etmirəm. Texnologiyalar belə prosesləri, bilirsinizmi, necə izah edir: bir media orqanı təhrifi informasiya mühitinə atır, digər media orqanı “sensasiya qarmağını” dərhal udur.
- Bu, media qurumunun nüfuzuna necə təsir gösətərir?
- Ən maraqlısı odur ki, bir çox hallarda bu, konkret olaraq xəbəri yaymış media orqanının nüfuzuna deyil, bütövlükdə medianın nüfuzuna xələl gətirir. Heç kim deməyəcək ki, “filan sayt belə yazdı”, deyəcəklər, “jurnalistlər belə yazdılar”. Daha böyük problemlə isə fikri təhrif olunmuş şəxsin özü üzləşir. Xüsusilə də o, məmur, vəzifəli şəxsdirsə. Kütləvi psixologiya əksər hallarda məmur təkzibini, ya düzəlişini “sözü yayındırmaq” kimi qəbul edir.
- Belə hallarda media qurumu və fikri təhrif olunmuş şəxs hansı addımları atmalıdır?
- Yanlışlığın ilkin olaraq haradan yayıldığını, təhrifin “mənbəyini” araşdırmaq vacibdir. O zaman suala aydınlıq gələr, daha böyük əminlikliklə demək olar ki, necə deyərlər, bu, “vicdanlı” səhvdir, ya qərəzli. Amma bundan asılı olmayaraq, əvvəldə istinad etdiyimiz peşə etikası kodeksləri deyir: əgər səhvə yol verilibsə və yanlışlıq üzə çıxarılıbsa, media orqanı heç kimdən müraciət gözləmədən səhvini auditoriyasına bildirməlidir. Özü də bu halda fərqi yoxdur ki, sən yanlışlığın “mənbəyisən”, yoxsa onu başqa KİV-lərə inanıb yaymısan. Əsas odur ki, sənin oxucun, tamaşaçın sənə inanır, onu aldatmamalısan. Təhrif, yaxud mühüm detalın balaca bir ixtisarı isə bəzən yalandan betər olur.
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • “Tramp Rusiyaya qarşı gizli plan hazırlayır” – Moskva kartları açdı
Bu gün, 16:39 |
|
|
|
| • Kərə yağı günü-gündən bahalaşır: niyə idxaldan asılıyıq? - ARAŞDIRMA
Bu gün, 16:36 |
|
|
|
| • Ermənilərin təxribatı baş tutmadı: Cengizin transferinə mane ola bilmədilər - DETALLAR
Bu gün, 16:33 |
|
|
|
| • "Oğuz-Məişət" ASC-nin səhmdarları - TOPLANIR
Bu gün, 16:32 |
|
|
|
| • Neftçala İcra Hakimiyyəti “Avtoyoltikintiservis” MMC ilə rayonda yolları hansı üsullarla təmir edirlər - İLGİNC FAKTLAR...
Bu gün, 16:28 |
|
|
|
| • “Buna görə bəzən övladlarım da mənə irad tutur”
Bu gün, 16:17 |
|
|
|
| • Deputatdan Ayaz Salayevə ağır sözlər: - “Manqurt…”
Bu gün, 16:12 |
|
|
|
| • Qaradağ və Şirvana yeni polis rəisi dəyin olundu - ƏMR
Bu gün, 16:08 |
|
|
|
| • "Rabitəbank"da yeni baş direktor təyin edilib - ƏMR
Bu gün, 16:06 |
|
|
|
| • Xocalı soyqırımını etiraf edən erməni generalın sözlərini yenidən ictimailəşdirən gürcü bloger ölümlə təhdid olunur - VİDEO
Bu gün, 16:04 |
|
|
|
| • Martın 10-a qədər... - Ekstrasensdən proqnoz
Bu gün, 15:39 |
|
|
|
| • 2.5 milyon manatlıq “Aqroinnova” şirkəti kapitalını azaldır
Bu gün, 15:37 |
|
|
|
| • Zaqatalada “Makler İsa” ilə bacarmırlar - “200 mini Qurban Qurbanovun qardaşı vermişdi”
Bu gün, 15:17 |
|
|
|
| • Zelenski "gizli kartları" niyə açdı? - İNCƏLƏMƏ
Bu gün, 15:14 |
|
|
|
| • MİDA-nın 5 aylıq tender məlumatları niyə yoxa çıxıb? - ARAŞDIRMA
Bu gün, 15:09 |
|
|
|
| • “Gold Məkan” üçün NƏ QANUN VAR... NƏ QAYDA... - BU DA FAKT!
Bu gün, 15:02 |
|
|
|
| • Moskva ilə Kiyev Kursk vilayəti sakinlərinin təxliyəsi ilə bağlı razılıq əldə edib
Bu gün, 14:49 |
|
|
|
| • "Hara müraciət edirəmsə, heç bir köməklik olunmur...." - GİLEY
Bu gün, 14:48 |
|
|
|
| • Ukrayna və Avropa danışıqlar masası arxasında olmalıdır - Zelenski
Bu gün, 14:31 |
|
|
|
| • Avropa İttifaqının “missiya”sı bölgədən nə vaxt çıxacaq? - AKTUAL
Bu gün, 14:26 |
|
|
|
| • Kişiyə arvadının sevgilisi tələb qoydu, gecəyarısı qanlı olay baş verdi - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 14:25 |
|
|
|
| • Əmrullayevdən anlaşılmaz QAR QƏRARI... - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 14:22 |
|
|
|
| • “Aztech and Tegeta Motors”un rəhbəri dəyişib - BUNDAN SONRA...
Bu gün, 14:17 |
|
|
|
| • Yarım milyonluq “Büllur” ASC-nin səhmdarı ləğv qərarı verdi - NÖVBƏDƏNKƏNAR YIĞINCAQ
Bu gün, 14:12 |
|
|
|
| • Almaniyanın yeni hökumətinin Rusiyaya yanaşmasının dəyişəcəyinə ümid edirik - Peskov
Bu gün, 14:11 |
|
|
|
| • Fərid Hüseynovu Ramin Abdullayev təkrar işə götürüb: Əcəba niyə? - İLGİNC GƏLİŞMƏ
Bu gün, 14:05 |
|
|
|
| • "Münasibətlərdə gərginliklər ola bilər, olur da... - Amma ABŞ heç vaxt buna getməz"
Bu gün, 13:57 |
|
|
|
| • "Oğurluq etmə" sözünə qıcıqlandı, 2 viski oğurladı - 2 aylıq həbs olundu
Bu gün, 13:55 |
|
|
|
| • Makron Trampa Avropa qüvvələrinin Ukraynada yerləşdirilməsi planını təklif edəcək
Bu gün, 13:51 |
|
|
|
| • Misir Mərdanov rus “sektoru”ndan danışdı: - “Nazir olanda, mənim üçün çox ağır oldu”
Bu gün, 13:48 |
|
|
|
| • İcra hakimiyyəti aldığı zibil qablarının pulunu ödəmir - 80 min borcu var
Bu gün, 13:45 |
|
|
|
| • Saxta həkimlərə printerdə saxta lisenziyalar çıxarırlar – Şok gerçəklər
Bu gün, 13:42 |
|
|
|
| • Kiyevdə danışıqlar “yüksək tonda” keçib
Bu gün, 13:31 |
|
|
|
| • "Maşını həyətdən tərpədə bilmədim" - VİDEO
Bu gün, 13:24 |
|
|
|
| • Rusiya ordusu Ukraynanın Xarkov vilayətində yaşayış məntəqəsi ələ keçirib
Bu gün, 13:22 |
|
|
|
| • Niyazi Mehdi yenidən xəstəxanaya yerləşdirilir - Oğlu danışdı
Bu gün, 13:17 |
|
|
|
| • Aİ Rusiyanın bir sıra aeroport və limanlarına qarşı sanksiyalar tətbiq edib - Rusiya KİV-i
Bu gün, 13:16 |
|
|
|
| • “Gürcü Arzusu” ilə gürcülərin arzusu arasında ziddiyyət – Şou davam edir
Bu gün, 13:15 |
|
|
|
| • General-mayorun oğlu vəfat etdi - FOTO
Bu gün, 13:13 |
|
|
|
| • Rusiya və Türkiyə xarici işlər nazirləri Cənubi Qafqazı müzakirə edib
Bu gün, 13:12 |
|
|
|
| • Sabah 25 dərəcə şaxta olacaq, yolların buz bağlaması davam edəcək - belə deyirlər...
Bu gün, 13:10 |
|
|
|
| • Nüvə gücünün lideri Bakıda: o, niyə gəlib? – Detallar
Bu gün, 12:42 |
|
|
|
| • Nazirlər Kabineti ƏDV ilə bağlı qərarını dəyişib - DİQQƏT
Bu gün, 12:40 |
|
|
|
| • Avropa ölkələrində minimum əməkhaqqı nə qədərdir? - SİYAHI
Bu gün, 12:38 |
|
|
|
| • Öcalanın çağırış edəcəyi tarix açıqlandı – Hansı mesaj veriləcək?
Bu gün, 12:36 |
|
|
|
| • Rusiya və ABŞ-la münasibəti pozdu, İrandan təcrid olundu - Paşinyanın son ümidi kimədir?
Bu gün, 12:35 |
|
|
|
| • "SalamNews” və “İnteraz”ın rəhbəri Mətləb Bağırova hökm oxunub - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 12:28 |
|
|
|
| • Muxtar Babayev ETSN-nin sonuncu naziri kimi... - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 12:27 |
|
|
|
| • “Azərbaycan Dəmir Yolları”nda YENİ TƏYİNAT - ƏMR
Bu gün, 12:19 |
|
|
|
| • Sabunçu rayonunda 2 gündə 15 nəfər spirtdən zəhərlənərək ölüb, istintaq gedir - Baş Prokurorluq
Bu gün, 12:14 |
|
|
|
|
